Corona, uitvaarten en grafstenen: wat is er anders?

Uitvaart met afstand

Ongetwijfeld weet u dat alles anders is sinds het begin van de coronacrisis. Geen handen schudden, afstand houden en niet meer dan 3 mensen bij elkaar. Vrijwel iedereen  en elke bedrijfstak heeft er mee te maken. Sommige meer dan anderen.

Grafmonumenten en grafstenen

Natuurlijk heb ik zelf als grafkunstenaar ook de nodige maatregelen moeten nemen om geïnteresseerden zo veilig en aangenaam mogelijk volgens de Corona richtlijnen te kunnen  ontvangen. Behalve het zoveel mogelijk volgend van de richtlijnen geeft een plexiglasscherm dat boven de bespreektafel hangt extra bescherming.  Mijn werk als ontwerper van grafmonumenten kan, iets aangepast, gewoon doorgaan.

Uitvaarten en begrafenissen

Levenstradities veranderen niet zo maar: en één van de allerbelangrijkste tradities is wel om op een gepaste manier afscheid te nemen van een dierbare of geliefde met een mooie sfeervolle uitvaart. Hoe organiseer je zoiets momenteel?

Aangepaste regels voor de uitvaartbranche

Op 23 maart besloot de regering dat bijeenkomsten uit maximaal drie personen mochten bestaan. Het was een van de belangrijkste richtlijnen in het pakket maatregelen om het coronavirus in te dammen.  Maar een uitvaart waar slechts 3 personen bij mogen zijn zou te onmenselijk zijn en waarschijnlijk grote weerstand oproepen, vandaag dat voor de uitvaartsector een ander aantal geldt. 

Maximaal 30

Ook begrafenissen en uitvaarten moeten behóórlijk afgeslankt worden. De regel voor de uitvaartsector is dat er maximaal dertig mensen aanwezig mogen zijn op een uitvaart, begrafenis of crematie. En ook daar gelden de standaard beperkende maatregelen van afstand houden en geen handen schudden. Al met al is het letterlijk een afstandelijke bedoening. Zelfs het vertrouwde bakkie troost met cake is geschrapt.

Hoe goed bedoeld ook, soms leidt het tot onwezenlijke situaties. Nabestaanden reizen samen in één auto naar het uitvaartcentrum. Daar moet de uitvaartverzorger hen er op wijzen om minimaal 1,5 meter uit elkaar te blijven….

Buiten maar wachten

Vanwege de gevaren van Corona probeert een uitvaartverzorger de uitvaart nu vooral via de telefoon te organiseren en af te spreken. Ook wanneer het lichaam van de dode thuis opgehaald wordt mogen er maximaal 3 mensen aanwezig zijn. En zij moeten een afstand van minimaal 1,5 meter bewaren. In de praktijk zal de uitvaartverzorger iedereen verzoeken naar buiten te gaan eer hij de woning kan betreden.  Zij worden meestal verzocht om buiten of in hun auto te wachten tot het lichaam naar het uitvaartcentrum is gebracht.

Troost

Wat zo belangrijk is aan een uitvaart: een hand op een schouder, elkaar even vast houden, elkaar troosten om het verdriet te verzachten is er helaas niet meer bij. Het is tegennatuurlijk en daarom erg moeilijk voor mensen om niet te doen.

Teleurgesteld

De meeste nabestaanden zijn teleurgesteld hoe afstandelijk een uitvaart nu vaak is. Zo compleet anders dan gebruikelijk. Het beantwoordt niet aan onze verwachtingen.

Ook het niet kunnen bieden van een kopje koffie na afloop voelt koud en onvriendelijk. Zelfs het bijstaan van de nabestaande door de uitvaartverzorger kan nu niet in persoon. Dat gebeurt meestal via de telefoon en soms via skype of facetime. We zijn niet gewend om troost via deze onpersoonlijke kanalen te krijgen. Laten we eerlijk zijn: telefoon, social media, het haalt het toch niet bij echt persoonlijk contact.

Op afstand meekijken

Omdat slecht 30 mensen bij de uitvaart mogen komen beperkt zich dat meestal tot de naaste familie. In de praktijk is er nu geen plaats voor de overige vrienden en nabestaanden. Ondanks het begrip voor de coronaregels is het uitermate pijnlijk en teleurstellend.

Natuurlijk helpen nieuwe technologieën zoals Skype die de mogelijkheid geven aan mensen om van een afstand live mee te kunnen kijken. Ook het plaatsen van de opnames op Youtube geeft nabestaanden de mogelijkheid om de uitvaart later terug te zien. Het is meestal is een gratis service van de uitvaartorganisatie of uitvaartcentrum.

Bijzondere uitvaart

De mogelijkheden zijn beperkt, maar desondanks blijft het altijd mogelijk om een bijzondere en  persoonlijke uitvaart samen te stellen in nauw (telefonisch of skype) overleg met de nabestaanden. Dat vereist een creatieve en vindingrijke uitvaartverzorger die binnen de beperkte mogelijkheden toch nog een mooie en persoonlijke uitvaart weet te organiseren.

Dunnetjes over doen?

Als de corona crisis voorbij is zullen nieuwe herdenkingen georganiseerd worden. De uitvaart kan dan dunnetjes over gedaan worden, en iedereen die nu er niet bij kan zijn is dan weer van harte welkom. Uitvaartcentra willen daar straks vast wel aan meewerken. Hopelijk doen uitvaartverzekeringen daar dan niet moeilijk over. Een herdenking later blijft wel iets anders dan het persoonlijke afscheid op een begrafenis en crematie . Op dit moment is nog onbekend wanneer de regels versoepeld zullen worden.

Drive Thru

U kunt nog steeds bij begrafenis of uitvaart bijwonen, maar meestal zal dat alleen op een afstand kunnen. In sommige gevallen organiseren uitvaartondernemers een drive-thru waarbij nabestaanden met de auto langs de kist rijden om afscheid te nemen. Echt een gelukkige oplossing lijkt ons dat niet.

Jeroen Stok

Dit artikel werd geschreven door Jeroen Stok, kunstenaar van RVS dierenbeelden en abstracte sculpturen  die ook persoonlijke grafkunstmonumenten in opdracht maakt. 

Memorabel Afscheidsmonumenten – Jeroen Stok

Moezelstraat 72

8226LB Lelystad

+31 (0)6-49 351 338